ang walay pagbantay

Bulan sa Junio, 1916.Maó pay pagkatapus sa sayaw sa sayawanan ni Quirino. Sa ubós samaong balįy, likoanan sa mga dalan Juan Luna ug Colón, dihį pay mgapundok-pundok sa tawo nga nagsultisulti mahitungud sa mga limbong ugmga kalapasang nahimo sa miaging piniliay. Ang tanan nagpahayag sailang kaluod ug panghimaraut tungud sa mga paagi sa mga "inspector"sa piniliay nga nanikas sa kabubut-on sa Lungsod.Sa pagkataod-taod nahilabįy ang usį ka automobil sinakyan sa usįka batan-ong tinon-an sa Manila ug sa usį ka "bailarina" nga miamagtungud sa pinulpog nga mikapal sa iyang nawong ug nagbilin sa iyangpaglabay nianang bahó nga maisog ug hiilhan dayon nga "Eclat". Ang mgananagpundok miiway sa pag-agi sa automobil ug usį kanila misiyagit:"Mabulahan kamó, mga bihag ni Cupido".Sa walį madugay, sa dalan Juan Luna, tungud nianang balangay ngaginganlag "Kamagayan", mihunong ang usa ka automobil ug nanganaogang duhį ka mga batan-on, nga maó ang giasoy sa itaas. Misuot silįsa mga kabalayan ug nahiabut sa tugkarįn sa usį ka balay nga hangtudkaron anaa pį nagbaróg sa Kamagayįn. Ang batan-ong lake miingón:--Pagkaanyag nimo! Pagkamakabibihag sa imong langitnonglarawan! Gihigugma kó ikaw...--nagkanayón ang batan-ong tinon-an.--Akó nahigugma usab kanimo; apan...--mitubag ang "bailarina".Dinhi walį nį hibaloi ang sumpay sa ilang panagsulti kay mihagbong angusį ka dakung ulįn ug ang saksi ning sugilanona, midagan ug nagpasilongsa usį ka punoan sa sambag. Sa pagtuang sa ulįn gilantaw niya anggibarogan sa duhį ka mga batan-on ug walį nį igkķta. Ang batan-onnapabilin sa balįy sa "bailarina" ug didto makahigda niadtong gabhiona.Mga malipayon silang duhį: ang ilang duhį ka kalįg, niadtong mgataknaa, nanaghiusa....Si Andrea--ang ngalan sa "bailarina"--sa sunod nga mga adlawnakita nga malipayon, labi nį kay daghan ang nagolitawo kaniya ugnagmanggad. Nakita nga siya daw walay gibati nga kaguol. Si Pascualupod migikan padulong sa Manila aron sa pagtuon. Si Andrea mananayawgihapon. Si Pascual ug si Andrea walį magpalandong nga dunay kaguol ngamoabut kanila. Walį silį magbulag, apan walį nį usab magsinulatay nimaghibaw-anįy. Ang kang Andrea gugma nga salingkapaw; apan ang kangPascual usab labi pang salingkapaw. Dili kahibudngan kini sanglitpagbati nga bunga sa panagkakita sa usį ka gabii, sa pilį ka takna....Miagi ang usį ka tuig. Si Pascual didto gihapon sa Manila. Usį ka lunesniana nga maoy iabut didto sa bapor "Cebu", si Pascual nakadawat ningmosunod nga sulįt: "Higala Pascual:--Si Andrea umaanak ug siyį nagingón nga ikaw maó ang amahan sa bata nga iyang gisabįk. Nagingon usab nga dili siyį mopugós kanimo sa pagilį sa imong anak kay dayįg man nga ikaw dili moilį tungud kay salingkapaw man lįng ang inyong gugma ug usį dį man kagabii ang paglungtad. Gibalita kó kini kanimo aron sa imong kasayuran. Ang imong mabinatķong higala, Agustin Soriano."Si Andrea nanganįk nį. Si Pascual nagpakabutį-bungol sa tanįngnahitabó. æUnsaon kó pagilį sa usį ka bata nga bunga lang sa usį kagugmang lumalabay, nianang gugma nga moturók lang kong makasayaw sa"bailarina"?--pulong pa ni Pascual.Si Andrea mikagyo tungud sa kaulaw ug sa hilabihang pagboyboy kaniyasa iyang mga ginikanan. Ug sukad sa lungsod nga gikagyohan ni Andreasiya nagsulįt kang Abing, usį ka kauban niya sa "salón de baile",ning mosunod: "Higalang binati: Pinadpad sa akong mangil-ad nga palad, adķa karon akó ning lungsora nagtago sa akong kangil-ad ug kinabuhi. Ang tuyo ning sulįt maó dį ang pagtambag kanimo aron dili kį palimbong kang Augusto. Panamini ang akong gidangat. Gipakaingon kó nga ang una kong pagkaligįs walay "nada", apan mapait diay ang pagasangputan. Si Pascual walį moilį sa iyang anak kay kamķ naghigugmaay man lang niadtong gabii nga siyį misayaw kanako ug gidalį akó niya sa iyang automobil. Pagbantay bayį pagayo nianang manayaw kanimo. Kong maligįs kį, alaut kanimo kay ang bunga sa imong gugma dili ilhon kay gugma konong salingkapaw, gugmang lumalabay, gugma sa duha, tuló, upat ka takna ... Pagbantay pagayo ug ayaw gayud palimbong kang Augusto. Imong higala sa gihapon, Andrea Malaestrella.Magbabasa: ang sugilanon sa itaas nga imong nabasa, maó ang kasaysayansa giingon: "Ang gugma dili katiawan. Usahay, usį ka gutlo nga gugmamahimong usį ka tuig nga pag antus". Kadaghanan sa mga babayengnangaalaut naingón gumikan sa ilang walay pagbantay ug gumikan sailang pagtiaw-tiaw sa gugma.