torcuata

-Nakaila ka, higalang magbabasa, kong kinsa si Torcuata?

Tingali moingon kanga wala makaila. Walay sapayan; isaysay kó dinhi ang mga hiyas, batasan ug lihok ni Torcuata. Dinhi sa atoa ķay daghangTorcuata.

Si Torcuata malihók sama sa banogbanog nga sapisapi.

Karon makita ta nga makigkuyog-kuyog sa usa ka pilipinhon, ugma sa usa ka insik ug damlag sa usa ka amerikanhon. -

Unsay iyang panginabuhi?

Wala. Apan maayo ang panapót, maayong pagkaon, kanunay adto sa sine ug kanunay nga sakay sa kalesa. Kaniya sarang ikasulti kadtong pagya nga nagingón:"Adunay mga baktin, apan walay anay."Si Torcuata igkita ta kanunay sa mga sine. "Formal" kaayo nga maglingkod; magpakapal sa pinulpog. Ang nawong daw _bantiyongahat_. Sa iyang tupad, anaa ang iyang "bana". Pamatia ninyo siyakong adunay higalang igkita: "Ipailį kó kanimo ang akong bana nga siTeótimo Lamisa."Bana konó niya. Limbongan! Maora hinoog walay nakaila kaniya. Maó kini si Torcuata. Walay kaulaw, walay kataha: makigkuyog-kuyog kang bisan kinsang lake ug unya kong dunay malipat, ipaila dayon nga bana niya.

-Nganong wala sila pakasal sa Mision sa San [....]

Dili maó da kini si Torcuata. Mabuntag, sanglit walay buhat, manuroyug taba sa katindahanan. Libak sa luyog-luyo. Ang mga tinaguang mahal sa mga silingan ginabutyag. Mahapon, maligo ug manabón sa"Reuter" ug magabii mosuroy sa kadalanan ug manawag sa mga higalang hikaplagan. Usahay ipakuhag kalesa, usahay isakay sa automobil,ug dili mopauli kong dili makaadlawon na. --Diin gikan?

-diin mohigda?

Apan si Torcuata adunay mga _dagkung tawo_ nga higala. Kini silįa matud niya, dali-dalion lang niya. Nga walay magtampalas kaniya kay higala niya ang mga punoan. Ug ang mga buringog nga kaila niya, motuo lang usab dayon ug hangtud pa gani mangama kaniya aron luwason sa ilang mga kalisdanan. Si Torcuata dili malaksot ug panagway. Maarang-arang gayud, adunay igong tindog, malingin ug nawong, lawas nga dako ug malison; apan ang kaitum sa iyang mga mata may pagkalubóg. Bisan dugay na sa "patigayon"ug dakung lagóng sa katilingban, ang iyang panagway wala kaayo mausab,salamat sa mga pinulpog sa Paris nga pinalit sa mga Botica, sa"corse" nga acero, sa mga _crema_ alang sa nawong ug sa panapót nga"lujo". Tungud bitaw kaha niini, usahay igkita ta nga magsunodsunodkaniya ang pila ka manlalaban ug pila ka punoan.Maó kini si Torcuata. May sapi, apan walay hiilhang patigayon. Daghan ug balay nga higdaanan, apan usa ray kaugalingon. Siya takus unta kanganlag babayeng _demi-mondaine_ sa tago ug hilum, apan sinagóp sa atong dungganang katilingban ug higala hangtud sa mga punoan. Magkokalesa ug magoloautomobil, apan dili siya ang mobayad. Ang iyang mga sinating higala nagngalan kaniya ug _Torcuata Alegre_,kaha kay alang kaniya ang kinabuhi lonlon kalipay....