rag

Oh, ang "rag"!Sama sa usį ka batobalani, sama sa usį ka bag-ong bathala nga makaayosa tanang mga sakit, maó ang sayaw nga "rag".æKinsang tawohana, batan-on siya kun hingkod, nga makahimo sa pagsukolsa iyang pagkamakawiwili?Tungud niana, dili kahibudngan nga ang akong binating higala MacarioSamulok kanunay lang malipayon, sanglit bag-ong nakakat-on sa bantugang"rag".Dinalį sa iyang kadasig, usahay si Samulok bisan walį pay painit,motindog pagkalit sa iyang higdaanan ug mosayaw siya dįng usį aronkonó sa paghanįs sa iyang mga tiil ug mga tul-an.Tungud ning iyang bag-ong batasan, makadaghan kuyawi ang iyang asawanga si Antonina Hagurós kay gipakaingon nį sa buotang asawa nga angdalunggan sa kapikas sa iyang kasingkasing gisudlan ug gikotkot sausį ka malaa nga mananįp.Usį ka higayón niana, silį nangaon. Si Antonina nagtambag sa iyang banaaron dili nį magsali ug "rag". Si Macario igo lang mitubag pagingon:"Saba kį lang dihį, Antonina. æWalį kį magtan-aw nga hangtud anglabing mga dagkung tawo nagsayaw sa "rag"? Sulayįn ta nį usab kininglingga-lingga".Samtang nagakaon silį, ang _banda_ sa munisipyo milabay ug naghoni sausį kį matahum ug madasigong "rag". Sa pagkabati niini ni Macario,mihunong pagkaon, misiga ang matį, mitindog pagkalit ug misayaw nganagkanayón: "Maó karoy "rag", maó karoy "rag"! Antonina, pagkalalim!"Unya misulod nga nagsayaw sa kosina ug giagaw ang luwag sa manlulutoug maoy giparis niya. Ang mga sologuon nila, sa pagtan-aw nga siMacario namulį ug nangisog pagsayaw, nanglayat, labķ nį sa, pagagawsa luwag, kay gipakaingon nga nabuang ug luwagon silįng tanįn. Angpangaon nahusay sa dihį nga layó nį ang "banda municipal".Ang mga binatonan upod sa pagtan-aw nga si Macario napoypoy nį,namalik, gawas kang Ating Bungol nga tungud sa iyang pagkabungol,walįy kalibutan kong kadto bansaybansay bį lang, kay maora may iyangnakita ang paminti nga hilabihįn ni Macario.Apan walį matapus dinhi ang paghalad ni Macario sa "rag". Hilabihįnnga pagkadasig niya nga usį ka gabii gadamgo siya sa "rag". Gidamgoniya nga ang bantugang "orquesta" sa Kakostablihan nga mianhi dinhisa Sugbo kaniadto sa Karnabal naghoni ug usį ka matahum nga "rag". Uguban sa damgo niya ang iyang mga tiil milihok usab, nanikad, nanindakug kusog, uban kining mga pulong: "Hala, mga tul-an kong pinangga,ayoha ninyo pagkaransa."Sa dakung kadaut, usį sa mga tindak niya didto gayud mahadulong sapus-on ni Antonina, ug kini nga walį nį makaantus, mitakilid usabug gisikaran ang nawong sa iyang bana, uban kining mga pulonga:"Halį mga tul-an kong pinangga; ayoha pag "rag" ang nawong ni Macario".Si Macario namatį, nakugįng ug nagkadugo ang nawong kay nasunggo. Ugunya mituaw pag-ingon: "Pastilan ka Antonina.--Kong hibaloan ko pįlang nga tindak ang imong "rag" gibutangįn kó untag "espuelas" angakong tiil".